درود، این را هم بخوانید و نظرتان را بگویید:
? مصدق و ملیکردن نفت!
امروز را روز ملی شدن نفت نامیده و تعطیل رسمی کردهاند!
✳️ نخست آنکه تعطیل رسمی امروز حقیقتا ربطی به نفت ندارد. در هر چهار سال، دو سال، روز ۲۹ اسفند، لحظه سال تحویل را دربر دارد. بنابراین امکان ندارد این روز تعطیل نباشد. قبل از ۱۳۳۰ هم عملا تعطیل بود. اگر در تقویم ثبت نشده بود.
چند سال پیش حکومت که دنبال کاستن از روزهای تعطیل بیحساب و کتاب تقویم ایران بود، پیشنهادی مطرح شد که در آن ۲۹ اسفند و ۱۲فروردین حذف میشد!!
حال آنکه این حرکت در واقع ضد نوروز بود. چون هم ۲۹ اسفند و هم ۱۲ فروردین عملا مملکت تعطیل خواهد بود و این کار صرفا در جهت تضعیف نوروز و سیزدهبدر بود. که خوشبختانه نتوانستند اجرا کنند.
✳️ دوم آنکه بیشتر مردم نمیدانند که در این روز، این مجلس سنا بود که طرح ملی شدن نفت را تصویب کرد، نه مجلس شورای ملی که مصدق و جبهه ملی در آن حضور داشتند!
مجلس شورای ملی در ۲۴م اسفند این طرح را تصویب کرده بود.
و این طرح در اردیبهشت ۱۳۳۰ به توشیح شاه رسید. در اهمیت توشیح شاه همین بس که گروهی به رهبری حسین علاء نخستوزیر وقت، همچون دولت انگلیس، به شاه فشار میآوردند که مصوبه را امضا نکرده و وتو کند. که شاه چنین نکرد. در پی توشیح طرح ملی شدن نفت به دست شاه، حسین علاء از دولت استعفاء کرد که محمد مصدق به نخست وزیری رسید.
نتیجه اینکه فرایند ملی شدن نفت خیلی به ۲۹م اسفند نمیتواند برگردد. چون این طرح در ۲۴م اسفند به تصویب مجلس شورای ملی رسید (که اصولا مهمترین رکن قانونگذاری بود)، در ۲۹م اسفند به تصویب مجلس سنا و در اردیبهشت به توشیح شاه رسید. در نتیجه تاریخ نخست و تاریخ سوم(که پایان فرایند قانونی است) مهمتر از تاریخ دوم خواهد بود و دولت مصدق با نامیدن روز عملا تعطیل ۲۹م اسفند که یا روز عید نوروز است یا شب عید نوروز، به نام روز ملی شدن نفت، حرکتی پوپولیستی انجام داد و جمهوری اسلامی هم به همان راه رفته است.
✳️ سوم اینکه بد نیست بدانیم اکثریت قریب به اتفاق اعضاء مجلس سنا، نه تنها مصدقی و هوادار جبهه ملی نبودند که منتقد جدی آنها بودند. همین مجلس سنا با همین اعضا سال ۱۳۳۱ به شکل جدی جلوی مصدق ایستاد و به همین دلیل مصدق و هوادارانش سنا را تعطیل کردند!
تصویب طرح ملی شدن نفت در مجلس سنا که همه اعضای آن شاهدوست بودند، و اینکه دولت مصدق همین روز را روز ملی شدن نفت نامگذاری کرده، خود نشان میدهد که جناح شاهدوست دشمن ملی شدن نفت و منافع ملی ایران و دستنشانده انگلیس نبود! چه، بعدا دیدیم که شاه هم این مصوبه را علیرغم فشار خارجی و دولت وقت ایران، توشیح کرد.
✳️ چهارم اینکه بد نیست بدانیم در همان مجلس شورای ملی هم که طرح را به تاریخ ۲۴م اسفند ۱۳۲۹ تصویب کرد، اکثریت مجلس هوادار جبهه ملی و مصدق و کاشانی نبودند، بلکه مخالف بودند. فراکسیون نهضت ملی در مجلس، اقلیت بود. با اینحال این طرح تصویب شد.
نتیجه اینکه، ملی شدن نفت را نه تنها دولت مصدق انجام نداد(که شاید برای اکثریت مردم تاریخ نخوانده ایران چنین جا افتاده باشد)، بلکه جبهه ملی و جریان نهضت ملی هم آنرا علیرغم میل دیگر نیروهای جامعه انجام نداد، چون آنان در نهادهای قانونی کشور در اقلیت محض بودند. مجلس با همین ترکیب طرحهای رزم آرا برای مصالحه نفتی با انگلیس را رد کرده بود و مجلس پیش که حتی مصدق هم در آن نبود، باز هم به پیشنهاد نفتی گس - گلشاییان که مورد حمایت دولت ساعد بود، تن نداده بود.
✳️ پنجم اینکه مصدق تا اواخر سال ۱۳۲۹ با ملی شدن نفت موافق نبود. هرچند که با پیشنهادات دولت رزمآرا هم موافق نبود. کاشانی، حایریزاده، بقایی، مکی و حزب توده سالها پیش از مصدق در این زمینه مبارزه کرده و نقش بیشتری داشتند. مصدق در دقیقه ۹۰ به دلیل قدرت و اعتبار شخصیاش، بازوبند کاپیتانی این جریان را بر دست بست و موافقت خود با ملی شدن نفت را اعلام کرد.
اما رفتارهای پوپولیستی دولت مصدق بعد از رسیدن به قدرت و تبلیغات و پروپاگاندای جریانات مصدقی باعث شده که تا امروز، گمان بریم، مصدق و جبهه ملی، طرح ملی شدن نفت را از جیب خود درآورده و با رسیدن به قدرت آنرا اجرایی کردند!
حال آنکه آنچه واقعا ابتکار و دستاورد مصدق و دولتش بود، خلع ید بود، نه ملی شدن نفت. در پستهای بعدی توضیح خواهیم داد که تفاوت خلع ید با ملی شدن نفت در چیست و مصدق و دولتش در این زمینه چه خدمات و چه اشتباهاتی داشتند.
@NaqdeMosaddeq